معرفی مشاور خانواده
۱- مشاور خانواده کیست؟
مشاور خانواده کسی است که بر اساس یکی از انواع اصول مشاوره به اعضای خانواده کمک کند تا ارتباطات خود را بهبود ببخشند و در صورت اختلافات، آنها را حل کنند.
مشاور خانواده برای افزایش کیفیت ارتباطات در خانواده و رفع مشکلات خانوادگی باید اقدامات زیر را انجام دهد:
مشاهده چگونگی تعامل اعضاء خانواده در واحد خانواده
ارزیابی و حل مشکلات روابط خانوادگی
تشخیص و درمان اختلال‌های روانی درون بافت خانواده
راهنمایی کردن مراجعین برای پشت سر گذاشتن بحران‌های ارتباطی و یا خانوادگی
مشخص ساختن الگوهای رفتاری یا رابطه‌ای دردسرآفرین
کمک کردن برای جایگزینی رفتارهای ناکارآمد با رفتارهای سالم
۲- فواید مشاور خانواده چیست؟
مشاور خانواده می تواند مهارت های مورد نیاز برای عملکرد مطلوب تر اعضای خانواده در زمینه هایی مانند ارتباطات، حل اختلافات و حل مسائل را ارتقا دهد. بهبود این مهارت ها در اعضای خانواده، موفقیت بالقوه آن ها در غلبه بر مشکلات خانوادگی را افزایش می دهد.
۳- نقش مشاور خانواده در حل مشکلات خانواده چیست؟
مشاور خانواده معمولاً با کل خانواده ملاقات می کند تا مسائلی را که در زندگی آن ها وجود دارد، مورد بحث و بررسی قرار دهد. اگر چه در صورت نیاز با تک تک اعضای خانواده نیز به صورت جداگانه مشاوره می نماید. هدف درمان این است که مسائل عاطفی و روانی که به خانواده آسیب می رسانند، رفع شود.
۴- جلسه مشاوره چقدر طول می‌کشد؟
جلسات خانواده‌درمانی یا زوج‌درمانی معمولا طولانی‌تر از جلسات مشاوره فردی است و بین ۴۵ تا ۹۰ دقیقه طول می‌کشد. چون در این جلسات مراجع یک نفر نیست و حداقل ۲ نفر است. برای اینکه هردونفر بتوانند حرف‌ها و مشکلات‌شان را بیان کنند و در ادامه هردونفر آموزش‌های لازم را دریافت کنند، زمان بیشتری نیاز است.
۵- مشاوره خانواده به چه مسائلی می‌پردازد؟
مشاوره خانواده یا خانواده درمانی نوعی از درمان است که در آن مشکلات و تعارضات میان اعضای خانواده مورد بررسی قرار می‌گیرد. یکی از مهم‌ترین انواع این درمان، زوج‌درمانی است. در زوج درمانی زن و مرد به طور جداگانه درمان نمی‌شوند، بلکه مشاور رابطه بین آنها را به عنوان یک موجود مستقل در نظر می‌گیرد، بررسی و درمان می‌کند. درمانگر با بررسی این که زن و مرد چطور با هم صحبت می‌کنند، چطور ارتباط برقرار می‌کنند، درچه حوزه‌هایی دچار اختلاف‌نظر هستند و چطور این اختلافات را برطرف می‌کنند، رابطه‌شان با خانواده‌های یکدیگر چطور است، چقدر می‌توانند به عنوان یک تیم عمل کنند و چه انتظاراتی از هم و یک رابطه زناشویی دارند، به مشکلات رابطه پی می‌برد و به زن و شوهر کمک می‌کند این مشکلات را به شیوه صحیحی حل کنند. البته در مواردی درمانگر ممکن است تشخیص دهد یکی از آنها دچار اختلال بوده و نیاز به درمان فردی دارد، بنابراین او را به درمان فردی ارجاع می‌دهد.
۶- مشاور خانواده چه مشکلاتی را میتواند حل کند؟
حل اختلافات و ناسازگاری زن و شوهر
مشاوره زناشویی
مشاوره پیش از ازدواج
برطرف کردن مشکلات رفتاری کودکان و نوجوانان
فرزند پروری صحیح (اصلاح رابطه والدین و فرزندان، پرخاشگری، بلوغ فرزندان)
کنار آمدن با غم فقدان عزیزان
مقابله با خشونت خانگی(درگیری‌های لفظی و فیزیکی میان زن و شوهر)
کمک به حل مشکلات ناشی از اعتیاد یا سوءمصرف مواد مخدرهمسر
طلاق(تصمیم‌گیری برای طلاق و کمک برای سازگاری با طلاق)
درمان خیانت زن یا شوهر
کمک به مرزبندی با خانواده همسر (کمک به رفع مشکلات با خانوده همسر)
حل اختلافات زن و شوهر در دوران بارداری
۸- مشاوره خانواده و خانواده درمانی چه مزایایی دارد؟
درک بهتر حد و مرزهای سالم و دینامیک و الگوهای خانوادگی
مسائل و مشکلات جنسی و روابط زناشویی
بهبود روابط و عمیق‌تر کردن همدلی
بهبود مهارتهای حل مسئله
کاهش مشاجره و بهتر شدن مهارتهای مدیریت خشم
کنار هم جمع کردن خانواده بعد از بحران
ایجاد صداقت و جاری ساختن اعتماد بین اعضاء خانواده
ایجاد یک محیط خانوادگی امن و حمایتگر
کاهش منابع تنش و استرس درون خانواده
کمک کردن به اعضاء خانواده برای بخشیدن یکدیگر
کنار هم جمع کردن خانواده‌ای که اعضاء آن از هم دور شده‌اند
به علاوه مشاوره خانواده مهارتهای لازم برای عملکرد سالم خانواده، از قبیل مهارتهای ارتباطی، حل مشاجره و حل مسئله را بهبود می‌دهد. وقتی هر یک از اعضاء خانواده توانایی بیشتری در این مهارت‌ها پیدا می‌کند، شانس موفقیت در غلبه بر مشکلات خانوادگی افزایش می‌یابد. هدف اصلی در مشاوره خانواده این است که تمام اعضاء خانواده به مهارت‌ها و ابزار لازم برای بهبود روابط خانوادگی مجهز شوند.
۹- سوالات رایجی که از مشاوران خانواده پرسیده می‌شود؟
همسرم چندین بار بهم خیانت کرده ازش جداشم یا بمونم ، اگه بمونم چطور مطمئن شم دیگه خیانت نمیکنه؟!
من و همسرم در رابطه جنسی مون دچار مشکل شدیم و جدا از هم میخوابیم!
همسرم به شدت سرد شده و بهم توجه نمیکنه!
همسرم می‌خواد ازم جدا شه چکار کنم منصرف بشه؟
میخوام طلاق بگیرم!
چکار کنم خانواده شوهرم دیگه تو زندگی ما دخالت نکنن؟
شوهرم دست بزن داره و فحش میده!
همسرم معتاده، میخوام طلاق بگیرم ولی بخاطر بچه‌هام نمی‌تونم!
شوهرم با همکارهای خانمش خیلی صمیمیه این موضوع اذیتم میکنه!
بچم حرفم رو به هیچ وجه گوش نمیده و به شدت پرخاشگره!
بچم هرکاری می‌کنم درس نمیخونه!
عشقم منو ول کرده و رفته چکار کنم برگرده؟
خواستگار خوب ندارم چکار کنم میخوام ازدواج کنم
خواستگار برام اومده از کجا بفهمم برام مناسبه یا نه؟
با همسرم سر کوچیک ترین چیزها اختلاف نظر داریم و دعوا می‌کنیم
با همسرم سر بچه‌دار شدن نمی‌تونیم به توافق برسیم
همسرم خیلی سرش تو گوشیه بهش شک دارم
۱۰– آیا مشاوره پیش از ازدواج با مشاوره خانواده فرق دارد؟
مشاوره پیش از ازدواج یکی از شاخه‌های مشاوره خانواده می‌باشد که شامل ۵ الی ۶ جلسه مشاوره می‌شود که در آن ابتدا به شناخت بیشتر دو نفر از خودشان و معیارهایشان پرداخته می‌شود. آمادگی بلوغ دو طرف برای ازدواج بررسی می‌شود سپس تست‌های روانسنجی از دو طرف گرفته می‌شود و در نهایت پس از تفسیر تست‌ها به جمع بندی مباحث، پرداخته می‌شود.
۱۱– چه زمانی باید به مشاوره خانواده رجوع کرد؟
متاسفانه این فکر غلط برای بسیاری از افراد وجود دارد که حتما باید در زندگی به مشکل حادی بربخوریم تا به مشاور رجوع کنیم. خیلی از اوقات افراد با نصیحت گرفتن از دوست و آشناها مشکلی را که ممکن بود به راحتی برطرف شود را به یک مشکل بغرنج تبدیل می‌کنند و بعد از اینکه آسیب زیادی به روابط‌شان وارد کردند تازه به
مشاور مراجعه می‌کنند. مشورت گرفتن از یک مشاور متخصص باعث می‌شود چالش‌های زندگی را با کمترین آسیب و در مدت زمان کوتاه‌تری پشت سر گذاشت.
همچنین برای تصمیم گیری در مسائل مهمی مثل ازدواج مشاوره میتواند یک کمک بزرگ، برای گرفتن بهترین تصمیم باشد. بخصوص در مورد ازدواج که موضوع پرهیجان و پر استرسی است احتمال خطا و اشتباه بالا می‌رود. مراجعه به مشاور میتواند از دغدغه‌ها بکاهد و کمک کند به درک و شناخت بهتری از خود و طرف مقابل بدست آید.
۱۲- اگر برای صحبت با مشاور و گفتن جزییات زندگی، راحت نباشم چه راه کاری وجود دارد؟
این موضوع اتفاق نادری نیست افراد زیادی هستند که از روبرو شدن با مشاور و مطرح کردن مشکلات‌شان با او خجالت می‌کشند یا می‌ترسند که مورد قضاوت قرار بگیرند. برقراری ارتباط موثر با مراجع یکی از مهارتهای اصلی مشاورهای حرفه‌ای و با تجربه است، طوریکه مراجع بدون خجالت و یا ترس از قضاوت به راحتی بتواند حرف بزند و دغدغه‌هایش را با مشاور مطرح کند. مشاوره تلفنی و یا آنلاین یک گزینه بسیار مناسب برای این افراد است تا بدون ترس از روبرو شدن با مشاور با آرامش بتوانند با مشاور صحبت کنند. این افراد می‌توانند بعد از اینکه با مشاور خود احساس راحتی کردند جلسات خود را بصورت حضوری ادامه دهند.
۱۳ – چگونه میتوانم به مشاور خود اعتماد کنم؟
دارای مجوز نشر دیجیتال از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی
نماد اعتماد تجارت الکترونیک از وزارت صنعت، معدن و تجارت
دارای نماد ساماندهی از مرکز توسعه رسانه‌های دیجیتال وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی
مشاوران و روانشناسان با تجربه مورد تایید سازمان نظام روانشناسی و مشاوره جمهوری اسلامی ایران و سازمان بهزیستی کشور
۱۴- مشاوره خانواده(روانشناس خانواده) و خانواده درمانی چیست؟
خانواده درمانی و مشاوره خانواده نوعی درمان است که برای مرتفع ساختن مشکلات خاصی طراحی می‌شود که سلامت و کارکرد خانواده را تحت‌الشعاع قرار می‌دهد. روانشناس خانواده به خانواده کمک می‌کند تا دوران‌های دشوار را پشت سر بگذارد، تحولات مهم را سالم و مستحکم پشت سر بگذارد یا مشکلات رفتاری یا ذهنی با اعضاء خانواده را با موفقیت حل کند.
مشاوره‌ی خانواده مشکلات فردی را در بافت واحد بزرگتری، یعنی در بستر خانواده می‌بیند. فرض در خانواده‌درمانی بر این است که مشکلات را نمی‌توان بدون درک روابط پویای گروهی با موفقیت حل کرد. عملکرد خانواده بر چگونگی شکل‌گیری مشکلات و نقش هر یک از اعضاء خانواده در بروز آنها اثر می‌گذارد.
مشاور خانواده تکنیک‌ها و رویه‌های درمان شناختی، درمان رفتاری، درمان میان فردی یا گونه‌های دیگر مشاوره‌ی فردی را به کار می‌گیرد. تکنیک‌های مورد استفاده مانند هر درمان دیگری به مشکلات خاص هر مراجع بستگی دارد.
مشکلات هیجانی یا رفتاری کودکان از جمله دلایل متداول برای مراجعه به مشاور خانواده به شمار می‌آید. مشکلات کودک در خلأ ایجاد نمی‌شود، این مشکلات در بافت خانواده شکل می‌گیرد و باید در بافت خانواده هم برطرف شود.
واژه‌ی “خانواده” در مشاوره خانواده یا خانواده درمانی لزوماً به معنای خویشاوندان نسبی نیست. خانواده در این بافت به هر آن کسی گفته می‌شود که نقش حمایتی درازمدتی را در زندگی فرد ایفاء می‌کند و ممکن است خویشاوند نسبی یا فرد دیگری باشد که بنا به دلایلی در آن خانه زندگی می‌کند.
۱۵- تفاوت مشاوره خانواده با خانواده درمانی چیست؟
مشاوره خانواده معمولاً برای موقعیت‌هایی به کار برده می‌شود که خانواده از خدمات مشاور یا دیگر متخصصین سلامت روان برای رفع یک مشکل خاص یا مجموعه‌ای از مشکلات بهره می‌گیرد. روان درمانی خانوادگی یا خانواده درمانی روش عمیق‌تر و معمولاً درازمدت‌تری از درمان است که در آن مراجع یا مراجعین درباره‌ی طیف وسیع‌تری از مشکلات و الگوهای مزمن رفتاری ، افکار و احساسات مشکل‌آفرین بحث می‌کنند.
برای مثال خانواده‌ای که درگیر موقعیت ناگواری، همچون مرگ یکی از عزیزان، اعتیاد یا بحران اقتصادی است که استرس و تنش مضاعفی را به خانواده تحمیل کرده است، میتواند با بهره‌گیری از مشاوره خانواده قوی‌تر و منسجم‌تر از پیش این بحران را پشت سر بگذارد.
اما اگر خانواده‌ای با مشکلات رفتاری یا ذهنی مزمن‌تری همچون شیزوفرنی پدر، افسردگی مادر یا سوءاستفاده از فرزندان دست به گریبان باشد، روان‌درمانی انتخاب بهتری خواهد بود.
۱۶- مشاور خانواده چه کمکی به خانواده می تواند بکند؟
هرچند مشاورین خانواده روش‌های مختلف و تکنیک‌های درمانی متفاوتی را به کار می‌گیرند، اما همگی آنها باید از حداقل تجربه در درمان مشکلات زیر برخوردار باشند:
مشکلات رفتاری کودکان و نوجوانان
غم فقدان عزیزان
افسردگی و اضطراب
خشونت خانگی
اختلافات و ناسازگاری زناشویی
اعتیاد یا سوءمصرف مواد مخدر
طلاق
۱۷- مشاوره خانواده و خانواده درمانی از چه روش‌هایی برای درمان استفاده می‌کنند؟
مشاوره خانواده میتواند به دو صورت مشاوره حضوری و مشاوره آنلاین(تصویری یا تلفنی) با مشاور انجام شود. به طور کلی مشاوره خانواده چه به روش حضوری انجام شود و چه به روش غیرحضوری، به یکی از ۴روش زیر انجام میپذیرد:
مشاوره خانواده به روش ساختارمندانه
مشاوره ساختارمندانه بر تعدیل و تقویت ساختار خانواده تاکید دارد، به گونه‌ای که اطمینان حاصل شود که والدین خانواده را تحت کنترل دارند و حد و مرزهای مناسبی برای فرزندان و والدین تعریف شده است. مشاور در این نوع مشاوره برای مشاهده، یادگیری و ارتقاء توانایی‌های خانواده به آنان ملحق می‌شود تا بدین وسیله بتواند به تحکیم روابط خانوادگی کمک کند.
مشاوره خانواده به روش استراتژیک
مشاوره خانواده به روش استراتژیک خلاصه‌تر و مستقیم‌تر از روش‌های دیگر است و از طریق تعیین تکلیف برای اعضاء خانواده انجام می‌شود. این تکلیف‌ها با هدف تغییر روش تعامل اعضاء خانواده با یکدیگر، ارزیابی و تعدیل روش ارتباطی خانواده و تصمیم‌گیری تعریف می‌شود. مشاور در این نوع درمان در موضع قدرت قرار دارد و ترتیبی می‌دهد تا دیگر اعضاء خانواده که معمولاً قدرت چندانی در روابط خانوادگی ندارند، حضور موثرتری پیدا کنند.
مشاوره خانواده به روش سیستماتیک
مدل سیستمی به نوعی از خانواده درمانی اطلاق می‌شود که بر ارتباط‌های ناخودآگاه و معنای نهفته در پس رفتارهای اعضاء خانواده تاکید دارد. مشاور در روش سیستمی نقشی بی‌طرف و دور دارد و به خانواده اجازه می‌دهد تا عمیق‌تر درباره‌ی مشکلات و مسائل خانوادگی‌شان فکر کنند.
مشاوره خانواده به روش بوون یان
این سبک از مشاوره بهترین روش برای موقعیت‌هایی است که افراد نمی‌توانند یا نمی‌خواهند دیگر اعضاء خانواده را در روند درمان درگیر کنند. خانواده درمانی به روش بوون‌یان بر دو مفهوم کلیدی مثلث‌سازی (گرایش طبیعی برای تخلیه کردن احساسات از طریق صحبت کردن با طرف سوم) و تفکیک متکی است؛ مراجعین در بحث تفکیک یاد می‌گیرند که واکنش هیجانی کمتری به رابطه‌های خانوادگی نشان دهند.